राष्ट्रिय स्वाधिनताको रक्षा, सार्थक संविधान निर्माण र नेपाली जनवादी क्रान्तिको दिशा

युवा कम्युनिस्ट, अंक २, फाल्गुन २०६६
पेज नं ७
ऋषि कट्टेल
अध्यक्ष, नेकपा (एकीकृत)

१) जनआन्दोलन ०६२÷०६३ मात्रात्मक परिवर्तन कै बाटोबाट अघि बढेको भएपनि विगतका आन्दोलनको तुलनामा गुणात्मक परिवर्तनको आभास दिने गरि ठुलो मात्रामा मात्रात्मक परिवर्तन गर्न सफल भएको छ । यसले नेपाली जनताको मुक्ति र राष्ट्रिय स्वाधिनताको रक्षाको संघर्षमा नया“ आयाम थपेको छ । संविधानसभाको निर्वाचनको परिणामले कम्युनिस्ट पार्टीहरुलाई संघर्षको नेतृत्व गर्ने जनादेश समेत प्रदान गरेको छ । इतिहासले सुम्पेको यो महान जिम्मेवारीलाई नेपाली कम्युनिष्टहरुले कुशलता पुर्वक पुरा गर्न सके थोरै क्षतिमै नेपाली जनवादी क्रान्तिले पूर्णता पाउने संभावना बढेर गएको छ । यसको निम्ति देशको क्रान्तिकारी शक्तिहरुले गुट र व्यक्तिगत प्रतिष्ठाभन्दा माथि उठेर सच्चा माक्र्सवादी दृष्टिकोणले मुलुकमा विकसित वस्तुगत अवस्थालाई हेर्ने, बुझ्ने र सोही अनुरुपका कार्यनीतिक योजना निर्माण गरेमात्र यो जिम्मेवारी पुरा गर्न सकिन्छ । यो सानो लेखमा नेपाली कम्युनिष्टहरुले वर्तमान अवस्थामा निर्वाह गर्नुपर्ने न्युनतम कुराहरुको चर्चागर्न प्रयत्न गरिएको छ ।
२) नेपाली जनवादी क्रान्ति पुरागरि समाजवाद, साम्यवाद स्थापना गर्ने रणनीतिक धेय लिएका कम्युनिष्टहरुले गन्तव्यमा पुग्नको लागि वस्तुगत अवस्थाको ठोस विश्लेषण गरेर तत्काल गर्नु पर्ने कार्यहरुको ठोस योजना निर्माण गर्न सक्नु पर्दछ । आज नेपाली जनसंघर्षको दिशा जुन ढंगले अगाढि बढ्दैछ त्यसलाई क्रान्तिकारीहरुले कुशलता पुर्बक ग्रहण गर्न सक्नुपर्दछ । जनआन्दोलन ०६२÷०६३ ले तत्काल दुईवटा परिणाम अगाडि ल्याएको छ । प्रथमत यसले २४० बर्षदेखि लगातार निरंकुश सत्ता चलाईरहेको शाही शासनलाई समाप्त गरेको छ र नेपाली जनताले संविधानसभा मार्फत संविधान बनाउने ऐतिहासिक अवसर प्राप्त गरेका छन् । जनसंघर्षले परम्परागत शक्तिलाई परास्त गर्दै गरेको र परिवर्तनकारी शक्तिहरुले देशको सत्ता पुर्ण रुपमा नियन्त्रणमा लिई नसकेको मौका छोपेर पराजय उन्मुख देशी प्रतिक्रियावादी शक्तिहरुको आडमा विदेशी प्रतिक्रियावादी शक्तिहरु खासगरि भारतीय विस्तारवाद र अमेरिकी साम्राज्यवाद नेपाली जनताको परिवर्तनको चाहनालाई कुण्ठीत गर्दै आफ्नो कठपुतली सत्ता कायम गरेर नेपालको राष्ट्रिय स्वाधीनतामाथि नाङ्गो हस्तक्षेप कायम राखि छाड्ने दुस्प्रयास गर्दैछन् । यस्तो अवस्थामा देशलाई पूर्णरुपमा स्वाधीन नगराई अर्थात विदेशीको हस्तक्षेपबाट पूर्णरुपमा मुक्त नगराई न त सार्थक संविधान बन्नसक्छ न त नेपाली जनवादी क्रान्तिका दुश्मनहरुलाई परास्त गर्न सकिन्छ । त्यसैले अहिलेको प्राथमिक आवश्यकता भनेको मुलुकको अर्धऔपनिवेशिक अवस्थाको अन्त गर्न सवै देशभक्तहरुलाई गोलबन्द गर्दै संघर्षलाई उठान गर्नु पर्ने आवश्यकता अझ बढेर गएको छ । पछिल्लो समयमा भारतीय बिस्तारवादले नेपालको आन्तरिक मामिलामा नाङ्गोरुपमा हस्तक्षेप गर्दैै गैरहेको छ । सीमा अतिक्रमणदेखि अनाधिकृत तटबन्ध र बा“धहरु निमार्ण गर्दै नेपाली भु–भागलाई डुबान गराउने मात्र हैन उद्योग, ब्यापार लगायत देशको राजनीतिक क्षेत्रमा समेत व्यापक हस्तक्षेप बढाएको छ । यतिसम्म कि देशको सरकार निमार्ण गर्ने कुरासम्म पनि नेपाली जनताको नियन्त्रणमा छैन । भारत नेपाललाई आफ्नो सुरक्षा छाताभित्र जकडिराख्न चाहन्छ र नेपालको प्राकृतिक स्रोतसाधनहरु र खासगरी जलस्रोतमाथि आफ्नो एकाधिकार कायम राख्न चाहन्छ । त्यसको लागि अनेक हतकण्डाहरु प्रयोग गरिरहेको छ । मुलुकको संक्रमणकालबाट फाईदा उठाउन ऊ भरपुर कोशिस गरिरहेको छ । त्यसैगरि अमेरिकी साम्राज्यवाद एशियाका दुई विशाल उदयमान आर्थिक शक्तिहरुको बीचमा रहेको नेपाललाई उसको हितरक्षा गर्ने सामरिक केन्द्रको रुपमा राख्न चाहन्छ । खासगरी चीनले गरेको आर्थिक उन्नतिबाट भयग्रस्त बनेको अमेरिका चीनलाई घेर्ने नीति कार्यान्वयन गर्ने उपयुक्त थलोको रुपमा नेपाललाई प्र्रयोग गर्न नेपालको आन्तरिक मामिलामा गम्भिर ढंगले हस्तक्षेप गरिरहेको छ । यसको साथै विश्व साम्राज्यवादको नायके अमेरिका नेपालमा बढ्दो कम्युनिष्ट शक्तिहरुलाई नियन्त्रण नगरि आफ्नो अभिष्ट पुरा गर्न सकिदैन भन्ने ठानेर पनि आफ्नो गतिबिधिलाई तीब्रता दिईरहेको छ । भारतीय गतिविधिमा निगरानी गर्न पनि नेपालमा उसले आफ्नो उपस्थितिलाई महत्वपूर्ण ठानेको छ । फ्रि तिब्बतको मामिलालाई चर्काएर चीनमा गडबढी मच्चाउने अमेरिकी भारतीय योजना कार्यान्वयनको उपयूक्त थलो समेत उसले नेपाललाई वनाउन कोशिस गरिरहेको छ । यस्तो स्थितिप्रति चीनको पनि ध्यान गएको छैन भनि ठान्नु गलत विश्लेषण हुनेछ र उसले पनि आफ्नो हितरक्षाको निम्ति नेपालमा आफ्नो गतिबिधिलाई बढाउदै गईरहेको छ । यसरी विश्व महाशक्तिहरुको स्वार्थसंग जोडिएको विविध पक्षहरुका कारण आज राष्ट्रिय स्वाधीनताको रक्षाको संघर्षलाई गम्भीरता पुर्वक अगाडि बढाउन जरुरी भएको छ । स्वाधीन राष्ट्रले मात्र प्रभुत्ववाद र साम्रज्यवादको हरेक दुस्प्रयासलाई परास्त गर्न सक्छ र उसको स्वार्थको क्रिडास्थल बन्नबाट देशलार्इृ जोगाउन सक्दछ । त्यसकारण राष्ट्रिय स्वाधीनताको रक्षाको सवाल वर्तमानमा कम्युनिष्ट पार्टीहरुले मुख्य एजेण्डाको रुपमा उठाउनु अनिवार्य बनेको छ ।
३) दोस्रो महत्वपुर्ण प्र्रश्न भनेको सार्थक संबिधान निमार्ण हो । केहि क्रान्तिकारी मित्रहरु संविधान निर्माणमा लाग्दा जनवादी क्रान्तिको दिशा अबरुद्ध हुन्छ । अहिले बन्ने संविधान पू“जीवादी चरित्रको भन्दामाथि बन्न नसक्ने हुन्छ । यसमा अल्झिरहनु भन्दा जनवादीक्रान्ति सम्पन्न गरेर जनताको नया“ सविधान निर्माण गर्नु उपयुक्त हुने तर्क राख्दछन् । राजतन्त्रको अन्त्यपछि जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्न सकिने संभावना बढेर गएको छ । प“ूजीवादी सुधारवादको अल्झनले क्रान्तिको दिशालाई अलमलमा पु¥याउन सक्दछ । यसप्रति सजग रहदै जनआन्दोलनको जनादेश र नेपालको कम्युनिष्ट पार्टीहरुले संविधानसभा मार्फत सविधान निर्माण गरेर सार्वभौमसत्ता जनतामा हस्तान्तरण गर्ने विषयलाई निरन्तर उठाएर संविधानसभाको निर्वाचन सम्पन्न गराउन खेलेको भुमिकालाई गौणरुपमा हेर्ने गल्ती पनि गर्न हुदैन । यसकारण आज परिणाम पु“जीवादी चरित्र बोकेको संविधान निमार्णमा सीमित हुने अवस्था भएपनि कम्युनिस्टहरुले जनताको संविधान निर्माणको मुद्दालाई उठाएर संविधान निमार्णमा सक्रिय रहनु पदर्छ । देशी विदेशी प्रतिक्रियावादी शक्ति देशलाई अस्थिरताको दलदलमा फसाएर जसरी आफ्नो स्वार्थ अनुकुल चलाउन कोशिस गरिरहेछन त्यसलाई परास्त गर्न पनि संविधान निर्माणको बिषयलाई मुद्दा बनाउन जरुरी छ । राष्ट्रिय स्वाधीनताको रक्षाको मुद्दास“ग सार्थक जनसंविधान निमार्णको मुद्दालाई जोडेर मात्र हामीले जनसंघर्षको नया“ चरणको आरम्भ गर्न सक्दछौ । राजतन्त्रको अन्त्य भएपनि सामन्तवाद कायमै छ । दलाल नोकरशाही पु“जीवाद र सामन्तवाद कायमै छ । यस्तो अवस्थामा वैधानिक बाटोबाटै यि तत्वहरुलाई कमजोर बनाउन पनि संविधान निर्माणको प्रश्नलाई हामीले गम्भिर रुपमा उठाउनु पर्दछ । सविधान निमार्णको मुद्दालाई जनसंर्घषको मुद्दाको रुपमा विकास गर्न सामन्त, दलाल तथा नोकरशाही पु“जीवादलाई प्रहार गर्ने ढंगले संविधान निमार्णका विषयवस्तुहरुको सुचीकृत गर्न जरुरी छ । जनअधिकार स्थापित हुन नदिने प्रतिक्रियावादी शक्तिहरुको षडयन्त्रलाई जनताकाबीच भण्डाफोर गर्दै शान्तिपुर्ण जनक्रान्तिको विकासको निम्ति सार्थक जनसंविधान निमार्णको मुद्दालाई आधार बनाउन सकिन्छ । त्यसकारण संविधान निर्माणको प्रश्न केवल वर्तमान संक्रमणकाललाई व्यवस्थापन गर्न मात्र नभएर जनवादीक्रान्ति सम्पन्न गर्ने जनसंर्घष उठानको निम्ति पनि सार्थक सविधान निर्माणको एजेण्डालाई उठाएर संर्घषमा जुट्नु अनिवार्य भएको छ ।
४) राष्ट्रिय स्वाधीनताको सर्घष र सार्थक नया“ संविधान निमार्णको संघर्ष दुवैले नया“जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्ने न्युनत्तम रणनीतिक कार्यक्रमको सेवा गर्नु पर्दछ । अर्थात हाम्रो संघर्ष दलाल नोकरशाही पू“जीवाद तथा सामन्तवादको वर्तमान सत्तालाई ध्वंस्त गर्दै जनताको जनवादी अधिनायकत्व भएको जनवादी राज्य व्यवस्था स्थापना गर्ने दिशामा केन्द्रीत हुनु पर्दछ । आज कम्युनिष्ट आन्दोलनमा देखापरिरहेको दक्षिणपन्थी अवसरवादी अर्थात पू“जीवादी सुधारवादले क्रान्तिको दिशालाई दिग्भ्रमित गर्ने खतरा अत्यन्त बढेर गएको छ । राजतन्त्रको अन्त्यपछि एकथरीहरु जनवादीक्रान्ति सम्पन्न भैसकेकोले अव आर्थिक क्रान्तिलाई जोड दिनु पर्दछ भन्दै हिडिरहेकाहरु छन् भने अर्काथरी देशमा पू“जीवाद स्थापना भैसकेकोले समाजवादी क्रान्तिको निम्ति अघि बढ्नु पर्दछ भन्दै हिडिरहेका छन् । आफुलाई कम्युनिष्ट भन्न रुचाउने एमाले जस्ता शक्तिहरु पू“जीवादी सुधारवाद नै कम्युनिष्टको एजेन्डा बन्नु पर्दछ भन्दै जनवादी क्रान्तिको दिशारोक्ने कुतर्क गर्दैछन् । रुप बेग्लाबेग्लै भएपनि सारमा यि सबै पक्षहरु देशको वर्तमान राज्यसत्ताको चरित्रलाई ढाकछोप गर्दै यथार्थतामा दलाल नोकरशाही पू“जीवाद तथा सामन्तवादको नियन्त्रणमा रहेको राज्यसत्तालाई ध्वंस्तगर्ने कुरालाई ओझेलमा पार्न चाहन्छन र मुलुकको अर्धऔपनिवेशीक अवस्थालाई समाप्तगरी स्वाधीन राष्ट्र निर्माणको महान संघर्षलाई प्रकारान्तरले रोक्न चाहन्छन् । राजतन्त्रको अन्त्यलाई गुणात्मक परिवर्तन ठान्ने वा क्रान्ति सम्पन्न भएको ठान्ने दक्षिणपन्थी चिन्तनको विरुद्ध संघर्ष गर्नुपर्ने एकातिर खा“चो छ भने अर्कोतिर राजतन्त्रको अन्त्यलाई सामान्य घटनाको रुपलिदै सामन्तवाद कमजोर भएको अवस्थामा सामन्तवादलाई समुल नष्ट गर्ने संघर्षमा जोड नदिने पवृत्तिसंग दरो संघर्ष गर्नुपर्दछ । राजतन्त्रको अन्त्य हुनु मात्रात्मक परिवर्तन नै भए पनि यो विषय नेपालको सन्दर्भमा गुणात्मक परिवर्तनको चरित्र बोकेको अर्थात नया“ जनवादी क्रान्तिको मुख्य दुश्मनको केन्द्रमाथि निमर्म प्रहार भएको रुपमा बूझ्नु पर्दछ र त्यहि अनुरुप संघर्षका योजना तय गर्न जरुरी छ । नया“ जनवादी क्रान्ति भन्ने वित्तिकै एकाथरी मान्छेहरु सर्वसत्तावादको भुत ठानेर तर्सिने गर्दछन् भने अर्काथरीहरु प्रतिक्रियावादीहरुको होहल्लामा लागेर जनताको जनवादी अधिनायकत्वको प्रश्नलाई परित्याग गर्दछन् र वर्ग समन्वयवाद पतनमा हुनु पुग्छन । सा“चो अर्थमा जनताको लोकतन्त्र भन्नु नै बहुमत जनताको नेतृत्व स्थापित गर्नु हो । ९० प्रतिशत भन्दाबढि रहेको किसान, मजदुरहरुको राज्य सत्तामा नेतृत्व स्थापना नगरि लोकतन्त्र स्थापना हुनै सक्दैन र यिनै जनताले रक्षा नगरे राष्ट्रिय स्वाधिनताको रक्षा हुनै सक्दैन । यसकारण नया“ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्नु भनेको राष्ट्रिय स्वाधीनताको रक्षा र आम जनताको मुक्ति सहितको राज्यसत्ता स्थापना गर्नु हो । केवल मुठ्ठीभर दलाल नोकरशाही पू“जीवाद तथा सामन्तवादको स्वार्थ र सत्ता समाप्त गर्ने जनवादी क्रान्तिद्वारा स्थापित हुने राज्यसत्ता सर्वसत्तावादी हुनैसक्दैन । राज्यसत्ता वर्गीय स्वार्थ रक्षा गर्ने साधन भएकोले वर्गसंघर्षद्वारा वर्ग विरोधीहरुलाई परास्त नगरी सर्वहारावर्गको हित रक्षा गर्ने राज्य स्थापित हुनैसक्दैन । यसर्थ वर्तमान परिवर्तनलाई गम्भिरताकासाथ बुझ्ने, वस्तुगत परिस्थितिको ठोस बिष्लेषणको आधारमा संघर्षको योजना तय गर्नु र कार्यान्वयन गर्ने दिशामा नेपाली कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरुले गम्भिर वहस थाल्नै पर्दछ र वर्गसंघर्षलाई उचाईमा पु¥याउने गरी जनसंघर्षको विकास गर्नै पर्दछ । राष्ट्रिय स्वाधीनताको रक्षा र सार्थक संविधान निर्माणको नारा वर्तमान जनसंघर्षको राजनीतिक नारा बन्न सक्दछ । यसै संघर्षको जगमा वर्गसंघर्षका अरु रुपहरुलाई पनि विकास गर्दै देशमा उठिरहेका जाति, भाषा, लिङ्ग र क्षेत्रका जनताले चलाइरहेको संघर्षलाई यो संघर्षको अधिनस्थ गर्न सकिन्छ ।