वर्तमान सन्दर्भ र क्रान्तिकारी युवाहरुको भूमिका

युवा कम्युनिस्ट, अंक २, फाल्गुन २०६६
पेज नं. ३६
के.स. नविन कुमार सुनुवार

नेपाली राजनीतिक सन्तुलन र संक्रमणता विशिष्ट चरणबाट गुज्रिरहेको छ, यसले आमुल परिवर्तनको दिशालाई संकेत गरिरहेको छ । व्यवहारिकरुपले यो आफैमा जटिल र संवेदनशील चरण हो । साम्राज्यवादी युगमा कुनै पनि देशको जनक्रान्तिले यो अवस्थामा विकास गरेपछि त्यसले अनिवार्यरुपमा विश्व साम्राज्यवादसंग नै प्रत्यक्ष टक्कर लिन पुग्दछ । विकासको यो स्थितिले सम्बन्धित नया“ जनवादी क्रान्तिका अगाडि स्वतः नितान्त नया“ चुुनौती र नया“ संभावनालाई खडा गरिरहेको हुन्छ । त्यसमा पनि आज विषेश गरी विश्वमा एउटा वास्तविक समाजवादी सन्तान जन्मिने संभावनालाई रोक्नको लागि भुमण्डलीकरण र उदारीकरण सभ्यताको विस्तार गर्ने साम्राज्यवादी शक्तिहरुले आतंकवादी विरोधी युद्धको नाममा अत्यन्त हस्तक्षेपकारी आक्रमण गरिरहेको विश्व परिस्थितिमा नया“ जनवादी क्रान्ति र यसको भावी विकास अझ विषेश रुपले जटिल र विषेशरुपले महान हुने कुरा निश्चित छ ।
हाम्रो महान संगठन नेपाल युवा कम्युनिष्ठ संघ (एकीकृत) को दोस्रो राष्ट्रिय भेलाले वैचारीक तथा सैद्धान्तिक संश्लेषणको वहससंगै नया“ जनवादी क्रान्तिको विकासमा गुणात्मक प्रगति गर्दै अगाडी बड्नु नै २१ औं शताब्दीको नेपालीक्रान्ति हो भन्ने निस्कर्ष निकालेको छ । संघारमा देखा परेको नया“ जनवादी क्रान्तिको गुण तथा मात्राको व्यापकता संगसंगै भारतीय विस्तारवाद र अमेरीकी साम्राज्यवादले आफ्नो गतिविधिलाई अझ तिब्रता दिन थालेका छन् । विशेष गरेर यि दुबै प्रकारका शक्तिहरुले नेपालको जलस्रोत, खनिज पदार्थ र यहा“को सामाजिक विकासमा समेत उपनिवेश राख्न चाहन्छन् । साम्राज्यवादी अमेरीका र विस्तारवादी भारतले यहा“को सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक तथा अन्य विविध क्षेत्रमा समेत आफ्नो दस नंग्रा गाड्ने जमर्को गर्दै आएका छन् । नेपालको भु–राजनैतिक महत्वलाई बुझेर विस्तारवादी भारत र अमरिकी साम्राज्यवादले आङ्खनो स्वार्थको लागि आङ्खनो हस्तक्षेपलाई बढाएर लाने भुमिका खेलिरहेको छन् ।
नेपालमा कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई कमजोर पार्ने र आफ्नो अनुकुलताको राज्यसत्ता संचालन गर्ने विस्तारवादी भारत र साम्राज्यवादी शक्तिहरुको चाहना छ । त्यसलाई नै प्रत्यक्ष सहयोग गर्ने नेपाली काग्रेस, रा.प्र.पा, ने.क.पा. एमाले लगाएत केही अन्य दल पनि यसमा सामेल छन् । ११ सेप्टेम्बरको घटनापछि तथाकथित आतंकवाद विरोधि युद्धको नाममा साम्राज्यवादको विरोध गर्ने उत्पीडित देश र जनताको विरुद्ध अत्यन्त क्रुर र जंगली युद्ध थोपार्दै आएको अमेरीकी साम्राज्यवादले अहिले नेपालमा आएको राजनैतिक परिवर्तनसंंगै एक चीन नीतिको विरुद्ध तिवेतीयन शरणार्थीहरुलाई नेपाली भुमि प्रयोगको लागि पनि उक्साहिरहेका छन्् । आजको विश्व जनमत र जनस्तरको विरोधका बावजुत अत्याधुनिक सैने प्रविधि प्रयोग गरेर इराकी, अफगानी र पाकिस्तानी अन्जान र निर्दोष जनतालाई तवाह पार्न सफल भएको उदाहरण विश्वभर अमेरीकी साम्राज्यवादले दिन खोजिरहेको छ । यो कार्य सफल भएको उदाहरण पेश गर्दै तानाशाही सत्ताको विरुद्ध विद्रोह गर्ने तथा नया“ जनवादी क्रान्तिको कुरा गर्ने विश्वका साना, ठुला सबै राजनीतिक आन्दोलनलाई चेतावनी भएको अहङकारयुक्त घोषणा गरिरहेको छ । हाम्रो देशभित्रका पुरानो सामन्ती सत्ता र प्रमुख संसदवादीहरुको राष्ट्रिय आत्मसमर्पणवादी चरित्र हावी भएकोले साम्राज्यवादको उपरोक्त धम्किको सन्र्दभमा हामीले अत्यन्त गम्भिरताका साथ सोच्नु पर्दछ । एकीकृत ने.क.पा माओवादीले समेत साम्राज्यवादी अमेरीकी र विस्तारवादी भारतको ईशारामा आफ्नो राजनैतिक टिकाउने खतरा बढेर गएको छ । ने.क.पा. माओवादीले जतिसुकै भारत र अमेरिकाको विरोध गरेपनि अन्ततः विस्तारै उसको राजनीतिक कार्यदिशा संशोधनवाद हुदै दक्षिणपन्थी दिशामा जाने खतरा बढेर गएको छ । एकातिरबाट हेर्दा विस्तारवाद भारत र साम्राज्यवादी अमेरिकाको विरोध गरेको पाईन्छ भने अर्कोपक्षबाट हेर्दा सत्ता प्राप्तिको रुवाई दुवाई हो कि भन्ने आमजनमानसमा शंका उब्जिएको देखिन्छ । यसो भएको ह“ुदा हाम्रो महान संगठन नेपाल युवा कम्युनिष्ठ संघ (एकीकृत) ले अत्यन्त गम्भीरतापूर्वक नया“ जनवादी क्रान्ति कसरी सफल पार्न सकिन्छ भन्ने विषयलाई प्रधानताका साथ लिनु पर्दछ र लिएको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय सन्दर्भ बारेमा
शीतयुद्धको समाप्तिपछि साम्राज्यवादीहरुले हल्ला गरेको इतिहासको अन्त्य र साम्राज्यवादको नया“ विश्व व्यवस्थाको उदयको दाबीलाई पुर्णत झुटो र बकवास सावित गर्दै आज विश्वका सबै आधारभुत अन्तरविरोधहरु तीब्ररुपमा सतहमा आएका छन् । साम्राज्यवाद र उत्पीडित राष्ट्र एवम् जनताका बीचको अन्तरविरोध मात्र विष्फोटक भएको छैन अपितु अन्तर साम्राज्यवादी अन्तरविरोध पनि चर्केर गएको छ । पुर्व सोभियतसंघको पतनपछि सिङ्गै भू–मण्डलमा आफ्नो एकछत्र प्रभुत्व कायम गर्ने रणनीति अन्तरगत अगाडि बढिरहेको अमेरीकी साम्राज्यवादको बढ्दो लुट, हस्तक्षेप र आतंकसंगै यो स्थिति पैदा भएको छ । तथापि धर्तिको अत्याधिक मानवीय एवम् प्राकृतिक संशाधनको शोषण, दोहन र लुटमा खडा भएको तथाकथित अमेरीकी सम्पन्नतालाई आफ्नो विश्वको आदर्श धरोहर घोषणा गर्दै साम्राज्यवादी धनकुंवरहरुको विरुद्ध आवाज उठाउने राष्ट्र, संगठन, आन्दोलन र समुदाय जो कसैमाथि धम्की दिने मात्र होइन, हस्तक्षेप बढाएको छ । मानव जातिलाइ नै ध्वस्त गर्न सक्ने महाविनासकारी हतियारहरुको निर्माण गरेर युद्ध उद्योगमा टिकेको अर्थतन्त्रलाई धारासायी हुनबाट बचाउन यो वा त्यो वहानामा आम जनसमुदायमाथि युद्ध थोपर्नु साम्राज्यवादको एउटा मुख्य विशेषता बनिरहेको छ । इराक, अफगान युद्ध र त्यसले सिर्जना गरेको अन्तरसाम्राज्यवादी अन्तरविरोधलाई सतहमा मात्र ल्याएन बरु काफी हदसम्म त्यसलाई ठक्कर लागिरहेको छ । फ्रान्स र जर्मनी अमेरीका र ब्रिटेनको युद्ध नीतिको विरुद्ध देखापरेका छन् । फ्रान्सले राष्ट्र संघमा युद्धको विरुद्ध भिटो प्रयोग गर्न दिएको धम्की तथा अमेरीकाको एकधु्रवीय विश्व प्रभुत्व असह्य भनिएको घोषणाले अन्तरसाम्राज्यवादी अन्तरविरोधको स्तरलाई व्यक्त गर्दछ । इराक युद्धमा प्राप्त कथित फौजी सत्ताबाट अमेरीकी साम्राज्यवादीहरुको विश्व प्रभुत्व कायम गर्ने अहङ्कार झन बढेर गएको देखिन्छ । अमेरीकी साम्राज्यवादले यो सफलताले अमेरीका विरुद्ध आवाज उठाउने विश्वका साना, ठूला सबै शक्तिका विरुद्ध एउटा चेतावनी भएको दमनपूर्ण घोषणा गरेको छ ।
अफगानिस्तान र पाकिस्तानमा आफ्नो सैन्य संयन्त्रलाई बलियो तुल्याउदै लगेको अमेरीकि साम्राज्यवादले दक्षिण एसियामा आफ्नो प्रभुत्व बढाउदै लैजाने रणनीति अपनाएको छ । यस क्षेत्रका देशहरुमा विद्यमान प्रतिक्रियावादी सरकारको आत्मसमर्पणवादी चरित्रका कारण त्यो रणनीतिमा उनीहरु सफल पनि हुदै गएका छन् । यो अवस्थामा विश्व साम्राज्यवादी अमेरीका र विस्तारवादी भारत नेपालको वर्तमान राजनीतिक संक्रमणको अवस्थामा मुख्यतः पुरानो सामन्ती सत्ताका प्रतिनीधि र दलाल तथा नोकरशाही प्रतिक्रियावादी पू“जीवादी शक्तिहरुको सहयोग र सहकार्यमा प्रत्यक्ष अगाडि बढिरहेका छन् ।
नया“ जनवादी क्रान्ति र समग्र युवाहरुको भूमिका
हाम्रो महान पार्टी ने.क.पा. (एकिकृत) को एकताको सातौ महाधिवेशनले पारित गरेको रणनीति “नया“ जनवादी क्रान्तिको दिशामा अगाडि बढौं ।” भन्ने नाराका साथ सम्पन्न भएको सबैलाई जगजाहेरै छ । साथै यस पार्टीको सहायक संगठन नेपाल युवा कम्युनिष्ट संघ (एकीकृत) को ऐतिहासिक प्रथम राष्ट्रिय सम्मेलनद्वारा संश्लेषित विचार, रणनीति र कार्यनीतिको प्रयोगद्वारा नया“ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गराउनु नै आम शोषित, पीडित तथा न्यायप्रेमी जनताको राज्यसत्ता निर्माण हुनु हो भन्ने बुझाईलाई कार्यान्वयित गर्न सापेक्षिकरुपमा युवा शक्ति संगठित र सचेत हुनु जरुरी छ भन्ने निस्कर्ष निकालेको छ ।
क्रान्तिलाई जन्म दिंदै र असाधारण जटिल परिस्थितिको सामना गर्दै अगाडी बढ्नु मालेमावादको क्रान्तिको नियम हो । नया“ जनवादी क्रान्तिको नियम त्यो भन्दा बाहिर हुनै सक्दैन । विस्तारवादी भारत र साम्राज्यवादी अमेरीकाको हस्तक्षेप र राष्ट्रिय आत्मसमर्पणवादीहरुको विरुद्ध जस्तोसुकै चुनौतिको सामना गर्दै नया“ जनवादी क्रान्तिलाई सम्पन्न गराउनु पर्दछ । सही विचारधारात्मक राजनैतिक कार्यदिशाको विकास गर्ने चुनौती हामीले मोल्न सक्नुपर्दछ । ठोस वस्तुको ठोस विश्लेषणका आधारमा हामी युवाहरु आउने नया“ परिस्थितिका लागि सैद्धान्तिक, वैचारीक र राजनैतिक कार्यदिशाको विकास गर्न असफल भएर जडशुत्रवाद वा अनुभववादको शिकार भयौ भने नया“ जनवादी क्रान्तिलाई विजयसम्म डो¥याउन असम्भव हुन्छ । आफुलाई सदियौंदेखि क्रान्ति गरेर राज्यसत्तामा पुगेका हौ भन्ने ठुला दलहरु अहिलेसम्म राष्ट्रसमर्पणवाद कै शिकार भएका छन् । यो विश्व परिस्थितिमा दिर्घकालिन जनयुद्ध, धनिभुत निर्मम संघर्ष वा शसक्त जनविद्रोह र जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्ने क्रममा देखापर्न सक्ने तीन प्रकारको विचलन बारे चर्चा र बहस गर्नु आवश्यक छ । दुश्मनको शक्तिलाई अधिमुल्यन र जनताको शक्तिलाई अवमुल्यन गर्ने दक्षिणपन्थी आत्मसमर्पणवादी विचलन आजको सन्दर्भमा क्रान्तिकारी जनआन्दोलनभित्र देखापर्न सक्ने विचलन पहिलो र मुख्य खतरा हो ।
यो प्रवृति जनसमुदायलाई गोलबन्द गर्ने प्रमुख र कष्टसाध्य कामप्रति अरुची र दुश्मनका विभिन्न गुटहरुसंगैको कुटनीतिक सहकार्य र त्यसको परिणामप्रति अनावश्यक आशावादी प्रकट गर्ने र त्यसको दबावलाई देखाएर पार्टीको रणनीतिक लक्ष्यलाई कार्यनीति सिर्जनशीलताका नाममा परित्याग गर्न उद्यत रहने विचार र नेतृत्व तथा यथास्थितिमा चक्कर काट्न रमाउने साथै क्रान्तिकारी पार्टीलाई अगाडि बढाउनुलाई आत्मघात सम्झने आदी जस्ता विविध रुपमा अभिव्यक्ति हुन सक्छन् । उपरोक्त विचलनको ठीक विपरित अर्को विचलन देखा पर्न सक्छ जसले दुश्मनको शक्तिलाई अवमुल्यन र जनताको शक्तिलाई अधिमुल्यन गरेर वामपन्थी दुस्साहसवादी विचलनका रुपमा देखापर्ने गर्दछ । यस प्रकारको विचलन नया“ जनवादी क्रान्तिलाई अनावश्यक र औचित्यहिन कसरत देख्ने, रणनीतिक लक्ष्यप्रति दृढता र क्रान्तिको विकासले पैदा गरेको जटिलताहरुको सामना गर्न आवश्यक कार्यनैतिक संघर्षमा जाने प्रयासलाई अस्वीकार गर्ने, दुश्मनका बीचको अन्तरविरोधको पहिचान र परिचालनलाई अवसरवाद देख्ने, सिधै अगाडि बढेर मात्र क्रान्ति सम्पन्न गर्न सकिन्छ भन्ने एकोहोरो सोच राख्ने तथा पार्टीका विचार, नीति, योजना र कार्यक्रमलाई निरन्तर विकास गर्नुपर्ने कष्टसाध्य कामका रुपमा भन्दा पूर्व संश्लेषित विचार, नीति, योजना र कार्यक्रमलाई पूर्णता दिने नाममा जडसुत्रवादी अर्थमा ग्रहण गर्ने आदि जस्ता विविध रुपमा अभिव्यक्त हुन सक्दछ ।
पार्टीमा उपरोक्त दुई परस्पर विपरीत देखिने विचलनका साथै अर्को विचलन अकर्मण्यतावाद र पलायनवादका रुपमा पनि देखा पर्न सक्दछ । यो प्रकारको विचलनले दक्षीणपन्थी, वामपन्थी र क्रान्तिकारी कुनैपनि दिशामा आफुलाई दृढतापुर्वक उभ्याउन सक्दैन । अन्ततः त्यस्ता व्यक्ति वा शक्तिको अन्तिम गन्तव्य पलायनवाद हुन पुग्दछ । युवा शक्तिहरु यस्तो विचलन र आत्मसमर्पणवादबाट मुक्त हुनु पर्दछ । यो विषयमा पार्टी र युवा संगठन स्पष्ट हुन आवश्यक छ । यसो गर्न सके मात्र नया“ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्न सकिन्छ ।